Nguyên nhân ít sữa là gì?

Ít sữa là tình trạng mà rất nhiều bà mẹ từng gặp phải trong quá trình nuôi con. Vậy, nguyên nhân ít sữa sau sinh là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây để trang bị cho mình những kiến thức cần thiết phải có trong quá trình nuôi con bú nhé.

Mất sữa, ít sữa sau sinh có ảnh hưởng nghiêm trọng đối với trẻ nhỏ. Đầu tiên, trẻ không được bú no sữa của mẹ do đó phải bổ sung thêm các nguồn sữa ngoài, thời gian đầu dùng sữa ngoài nếu chưa quen có thể ảnh hưởng đến đường tiêu hóa non nớt của trẻ. Đi kèm với tình trạng không được bú hoàn toàn sữa mẹ trong thời gian đầu đời dẫn đễn trẻ kém phát triển hơn, tăng cân chậm và sức đề kháng cũng yếu hơn so với những trẻ được cấp đủ lượng sữa mẹ.



Những nguyên nhân mất sữa sau sinh

Ít sữa, mất sữa sau sinh vấn đề hiện đang khá phổ biến, mơ mồ về nguyên nhân gặp phải là tình trạng chung hiện nay. Với kiến thức chuyên môn và những kinh nghiệm tích lũy được, Hội Buôn Chuyện xin chia sẻ về các nguyên nhân ít sữa ở mẹ sau sinh hiện nay, các mẹ cùng tìm hiểu:

  • Giảm hormone Prolactin và Oxytocin

Thiếu hụt hormone Prolactin và Oxytocin xác định là nguyên nhân chính gây ít sữa, mất sữa ở mẹ sau sinh. Đây là 2 hormone đóng vai trò chính trong việc kích thích tiết sữa mẹ. Cụ thể trong đó:

Hormone Prolactin: Được sản xuất từ vùng tuyến yên của não. Khi em bé được sinh ra, nồng độ hai nội tiết tố nữ estrogen và progesterone giảm xuống tạo điều kiện cho hormone prolactin kích thích các tuyến sữa ở bầu ngực và từ đó tạo ra sữa mẹ. Khi em bé có hoạt động bú, mút núm vú, các dây thần kinh tại bầu ngực sẽ gửi tín hiệu về não và giải phóng hormone prolactin. Nếu hàm lượng hormone prolactin quá thấp, lượng sữa sẽ giảm hẳn.

Hormone Oxytocin: Được sản xuất tại vùng dưới đồi của não và được tuyến yên bài tiết vào máu. Nếu như hormone prolactin kích thích sản xuất sữa thì hormone oxytocin có tác dụng giải phóng sữa ra khỏi bầu ngực qua núm vú. Khi em bé bắt đầu bú, mút núm vú, hormone Oxytocin sẽ được giải phóng và làm đẩy sữa ra khỏi các nang sau đó đi vào ống dẫn sữa sau đó di chuyển tới núm vú.

  • Bị căng thẳng, stress

Căng thẳng, stress là vấn đề các mẹ rất hay gặp phải sau sinh, nhất là sinh lần đầu. Mọi thứ đều mới mẻ, mẹ chưa quen với việc ngủ chập chờn để thay tã, cho con bú, mẹ chưa quen với dáng nằm khép nép để phần chỗ cho con nằm… Khi cơ thể lo âu và căng thẳng sẽ khiến cho hoạt động của hệ thống não bộ – tuyến yên – buồng trứng bị ảnh hưởng. Dẫn đến hàm lượng hại hormone là prolactin và oxytocin bị giảm và khiến cho các mẹ bị ít sữa, mất sữa làm ảnh hưởng đến cả mẹ và bé.

  • Thiếu ngủ hoặc sức khỏe bị giảm sút

Sau sinh, hầu hết các bà mẹ đều rơi vào tình trạng thiếu ngủ, sức khỏe giảm sút và những vấn đề này cũng ảnh hưởng đến khả năng sản xuất sữa cho con bú. Theo đó, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể, là thời gian để tái tạo năng lượng và cho các cơ quan khác nghỉ ngơi. Thiếu ngủ, đồng nghĩa với việc năng lượng không được tái tạo đủ, các cơ quan không được nghỉ ngơi đủ dẫn đến làm việc quá sức rồi suy nhược không hoạt đông tốt như bình thường và ảnh hưởng đến khả năng sản xuất sữa.

  • Thiếu dinh dưỡng trầm trọng

Sau sinh, tin chắc rất nhiều trong số các bà mẹ đều được ăn món móng giò, nhiều trường hợp đây còn là món ăn chủ đạo trong toàn bộ những tháng đầu sau sinh. Việc chỉ ăn một món mà quên đi các loại thực phẩm khác không chỉ gây hoảng sợ về tâm lý trước các bữa ăn, điều này còn dẫn đến thiếu hụt nhiều loại dưỡng chất quan trọng, đặc biệt là nhóm các vitamin, khoáng chất từ trái cây. Kết hợp 2 vấn đề sẽ khiến cơ thể mẹ suy nhược, lâu phục hồi sau sinh và làm giảm lượng sữa tiết ra.

  • Ăn thực phẩm ức chế sản xuất sữa

Sau sinh, ở thời điểm hiện tại việc cung cấp dinh dưỡng cho các bà mẹ khá dễ dàng, không còn kiêng khem nhiều như trước đây. Mặc dù dễ ăn uống, nhưng vẫn phải chú ý tránh ăn phải những loại thực phẩm có tác dụng ức chế sản xuất sữa để không gặp phải tình trạng ít hoặc mất sữa. Gợi ý một vài loại thực phẩm có tác dụng ức chế tiết sữa sau sinh: lá lốt, khổ qua (mướp đắng), măng tươi, măng chua, dưa cà muối…

  • Bị sót rau

Sót rau hiểu đơn giản đó là hiện tượng sau khi sinh con, một phần hoặc tất cả nhau thai còn bám trong cổ tử cung. Mặc dù hiếm gặp, song nếu gặp phải vấn đề này sẽ khiến người mẹ đau đơn vì những cơn co bóp tử cung, lượng hormone progesterone (có chức năng duy trì thai) không giảm xuống, ngăn cản quá trình tiết sữa làm mẹ ít sữa.

  • Bị rối loạn nội tiết

Chắc nhiều mẹ cũng biết, trong quá trình mang thai, hàm lượng hormone estrogen tăng đột biến từ 500-1000 lần và khi sinh em bé ra, hàm lượng estrogen giảm đột ngột. Điều này gây ra rối loạn nội tiết tố, dẫn đến nhiều tác hại cho cơ thể mẹ trong đó có việc mất sữa hoặc ít sữa một cách âm thầm, ít mẹ để ý đến.

  • Thiếu máu

Quá trình sinh con khiến các chị em mất đi lượng máu đáng kể, nhất là các chị em sinh mổ. Lượng máu thiếu không được bổ sung kịp thời sau sinh sẽ khiến cho các cơ quan không thể hoạt động tốt và vì thế gây ra tình trạng ít sữa.

  • Gặp các bệnh về tuyến vú

Có nhiều trường hợp sau sinh ít sữa, nguyên nhân được xác định là do viêm tuyến vú, áp xe vú bởi tắc sữa lâu ngày không được chữa khỏi. Ngoài ra, ít sữa còn do mắc phải một số bệnh liên quan đến tuyến vú khác như thiểu sản tuyến vú, phẫu thuật ngực…



  • Do sinh non, sinh mổ

Sinh mổ sau khi sinh trong cơ thể mẹ vẫn còn một lượng thuốc tê, thuốc mê nên không được cho trẻ bé ngay. Bé không được bú mẹ ngay khi sinh khiến cơ thể không sản xuất sữa, dẫn đến tình trạng không kịp sản xuất sữa đáp ứng nhu cầu của trẻ khi bú sau đó (thiếu sữa). Sinh non khi cơ chế sản xuất sữa chưa hoàn thiện sẽ dẫn đến tình trạng ít sữa sau sinh.

  • Sử dụng máy hút sữa không đúng

Máy hút sữa vốn là công cụ đắc lực giúp mẹ giải quyết tình trạng sữa về nhiều gây tức ngực khó chịu, sữa vắt ra còn có thể để dành để cho con ăn dần trong trường hợp mẹ vắng nhà. Hút sữa thường xuyên đối với thời điểm trẻ còn nhỏ sẽ kích thích tiết nhiều sữa hơn, nhưng khi trẻ đã lớn những lần hút bằng máy giống như việc trẻ bú lắt nhắt trong mỗi cữ, điều này khiến cơ thể lầm tưởng là nhu cầu sữa ít hơn và hạn chế tiết sữa, dẫn đến tình trạng ít sữa.

  • Không cho con bú thường xuyên

Không cho con bú thường xuyên khiến bầu ngực mẹ giảm dần việc tiết sữa vì phản xạ cho rằng bé không còn cần sữa nữa (giống như khi cai sữa), đây cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng mất sữa hoặc ít sữa.

  • Dùng thuốc kháng sinh khi đang cho con bú

Không phải tự nhiên các bác sỹ luôn khuyến cáo, sau sinh các mẹ không được tự ý sử dụng thuốc kháng sinh. Bởi ngoài những tác dụng không mong muốn, sử dụng thuốc kháng sinh vào thời điểm sau sinh sẽ gây ức chế các hormone sản xuất sữa mẹ khiến mẹ ít hoặc có khi mất sữa sau sinh.

  • Không massage ngực hoặc massage không đúng cách

Massage ngực là một cách giúp kích thích các tia sữa chảy ra hạn chế tình trạng tắc sữa. Việc không massage hoặc massage không đúng cách sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa, tăng nguy cơ tắc tia sữa một nguyên nhân phổ biến khiến mẹ ít sữa sau sinh.

Làm thế nào để nhiều sữa?

Massage bầu ngực bằng nước ấm

Tại sao massage giúp kích sữa mẹ? Việc massage tác động trực tiếp tới ống dẫn sữa của mẹ làm cho đường ống dẫn sữa giãn nở giúp sữa chảy nhanh và nhiều hơn, giúp sản sinh lượng sữa nhiều hơn. Massage bầu ngực không chỉ là bí quyết giúp kích sữa mẹ giúp cho lượng sữa nhiều mà còn là tuyệt chiêu hay ngăn ngừa ung thư vú cho mẹ, đồng thời giải quyết các vấn đề liên quan như tắc tia sữa, u vú, áp xe vú do chất lỏng bị tích tụ lâu ngày.

Lợi ích

  • Tăng lượng lưu thông máu bầu ngực
  • Giúp giảm các cơn đau sau sinh
  • Làm thông các tia sữa giúp kích thích sản xuất sữa
  • Giảm đáng kể các vết rạn da


Cách massage
  • Chuẩn bị một chậu nước ấm
  • Một khăn mềm
  • Bạn dung khăn nhúng nước, áp khăn lên bầu ngực massage nhẹ nhàng theo vòng tròn theo chiều kim đồng hồ. Mỗi ngày massge ngực 2 lần và mỗi lần ít nhất 10 phút, sau đó uống một cốc nước ấm hoặc sữa ấm, mẹ sẽ cảm nhận được sự thay đổi của việc tiết sữa như thế nào



Sử dụng thảo dược

Các loại thảo dược rất lành tính, không chỉ bổ sung dưỡng chất cho chị em phụ nữ sau sinh phục hồi sức khỏe mà còn có tác dụng kích thích cơ chế sản xuất sữa mẹ, giúp sữa mẹ luôn dồi dào.

Cân nhắc sử dụng gia vị như gừng, tỏi trong bữa ăn vì gia vị này rất tốt giúp kích thích sản xuất sữa mẹ. Nhưng nhớ là ăn ít thôi mẹ nhé, kẻo sữa có mùi bé sẽ “chê sữa mẹ” đấy.

Ăn cà rốt và khoai lang, không chỉ là thức ăn giúp nhuận tràng mà đây còn là thức ăn chứa phytoestrogen(trong củ cà rốt) cần thiết trong quá trình sản xuất sữa và giúp kích sữa mẹ về nhiều.

Ngũ cốc lợi sữa bao gồm các loại hạt đậu được rang thơm nghiền mịn vừa là nguồn cung cấp protein giúp mẹ phục hồi cơ thể mà còn giúp sữa mẹ về nhiều, đặc hơn và thơm hơn.

Lá bồ công anh, chè vằng, lá đinh lăng cũng là những loại lá dung để nấu nước cho mẹ sau sinh uống để tăng tiết sữa, cách kích sữa hiệu quả từ thiên nhiên.

Cho con trực tiếp bú mẹ càng sớm càng tốt

Cho con bú sữa mẹ càng sớm càng tốt chính là cách kích sữa tuyệt vời nhất. Cho con bú đều đặn các cữ khoảng 2 giờ một lần để sữa mẹ không bị gián đoạn tiết sữa. Bạn nên nhớ rằng, việc ưu tiên cho bé bú là điều nên làm đầu tiên nếu muốn sữa mẹ dồi dào.

Nếu bé đã ngủ một giấc dài hơn 3 giờ mà chưa dậy bú, bạn nên đánh thức con dậy. Mỗi lần cho con bú, mẹ nên da tiếp da, vì những cử chỉ âu yếm với con, cũng giúp bộ não chỉ mẹ chỉ đạo kích thích phản xạ và cơ chế sản sinh sữa.

Sử dụng máy hút sữa

Một máy hút sữa có giá từ vài trăm đến vài triệu đồng có bán tại các cửa hàng mẹ và bé hoặc siêu thị lớn mẹ nên có trong tay rất tiện lợi. Tuy máy hút sữa không thể sánh bằng việc cho con bú trực tiếp nhưng cũng thật tốt để “cứu nguy” cho mẹ những lúc sữa ít. Cơ chế của máy hút sữa là tạo lực kích thích các tuyến sữa hoạt động. Sau sinh, do thể tích dạ dày của bé còn nhỏ nên nhu cầu bú rất ít.

Những lúc sữa về, nếu con ko bú hết, mẹ có thể dùng máy hút sữa hút ra để trữ trong tủ lạnh. Vì việc sản xuất sữa cũng theo quy luật “cung-cầu”. Nếu bé bú ít, hoặc mẹ không hút sữa đều đặn thì việc tiết sữa của mẹ cũng ít dần.



Mẹo dân gian giúp kích sữa mẹ và trị tắc tia sữa

Với các mẹ mới sinh xong, sữa chưa về kịp hoặc khi sữa về quá nhiều gây tắc tia sữa rất đau đớn thì dân gian có các mẹo giúp “thông tia sữa” hay cách kích sữa hiệu quả khá hay.
  • Bài thuốc kích sữa và chữa tắc tia sữa với lá bồ công anh: Lá bồ công anh rửa sạch pha uống như nước trà. Lá bồ công anh giã nát đắp xung quanh bầu ngực giúp thông tia sữa.
  • Lá mít giúp thông tia sữa bị tắc: Mỗi bầu ngực có rất nhiều tia sữa nhỏ, nếu một tia bị tắc sẽ giảm tiết sữa và gây đau đớn. Mẹ chỉ cần hơ lá mít nóng day xung quanh bầu ngực sẽ ổn ngay.
  • Chườm ngực bằng xôi nếp: Xôi nếp nấu chin, bó vào lớp khăn dày chườm xung quanh bầu ngực. Vừa chườm vừa massage nhẹ nhàng sẽ giúp kích sữa về nhiều hơn. Đây cũng là cách kích sữa hiệu quả, dễ làm và phù hợp với nhiều mẹ.
  • Sử dụng bột ngũ cốc lợi sữa:*Cách này được rất nhiều chị em tin tưởng và áp dụng hiệu quả nhé! Trong thành phần của bột ngũ cốc có chứa nhiều loại hạt đậu và hạt dinh dưỡng, có nguồn gốc từ thực vật, tự nhiên rất lành tính. Chúng cung cấp nguồn năng lượng dồi dào tốt cho hệ thần kinh và sự phát triển của mẹ và bé. Đặc biệt sử dụng bột ngũ cốc là cách kích thích tuyến sữa mẹ hoạt động tốt hơn. Bên cạnh đó, so với các thực phẩm chức năng thì bột ngũ cốc khá dễ uống, dễ pha chế phù hợp với chị em sau sinh

Lưu ý khi kích sữa

Các chị em có biết rằng nếu chỉ ăn uống không thôi thì sữa sẽ không về nhiều. Không phải vậy mà sữa mẹ – nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho con được hình thành không chỉ có qua đường ăn uống mà còn do những nguyên nhân sau:
  • Kích sữa đều đặn mỗi ngày.
  • Chế độ nghỉ ngơi của mẹ hợp lý ( ngủ đủ 8 tiếng / ngày).
  • Tâm lý mẹ luôn thoải mái ( nếu mẹ stress gây mất ngủ–→ lượng sữa giảm)
  • Uống đủ 2-3 lít nước ấm mỗi ngày( 70% cơ thể là nước).
  • Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày.

Lưu ý: Quan trọng nhất là các mẹ phải kích sữa mẹ đều đặn mỗi ngày. Cách kích sữa hiệu quả ở đây chứ đâu.



Nếu thấy bài viết làm thế nào để nhiều sữa trên hiệu quả thì các mẹ hãy phản hồi lại với chúng mình nhé. Còn nếu có phương pháp nào khác mà mình chưa nêu thì các mẹ hãy recommend để Hội Buôn Chuyện bổ sung nhé. Chúc các mẹ thành công với phương pháp của mình.

Bài viết khác cùng Box :