Tục đoạn là một loài thực vật có tên khoa học: Dipsacus japonicus, thuộc họ Tục đoạn (Dipsacaceae). Đây là 1 loài cây được dùng làm dược liệu trong y học cổ truyền của nước ta từ lâu đời. Tục đoạn còn có một số tên gọi khác như: rễ kế, đầu vù, sâm nam.

Ở Việt Nam, tục đoạn phân bố chủ yếu ở miền Bắc, phần lớn ở các vùng núi cao của miền Bắc bao gồm các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu và Tuyên Quang. Trên thế giới loài cây này có mặt ở nhiều nơi trải dài từ châu Á, châu Âu đến Bắc Phi. Tuy nhiên tục đoạn chỉ thích hợp sống ở những nơi có khí hậu cận nhiệt đới hoặc ôn đới ẩm.

Cây tục đoạn có một số đặc điểm thực vật bao gồm:

Cây thân thảo, chiều cao chỉ khoảng 1,5-2m, thân có 6 cạnh khía và trên cạnh có một hàng gai thưa, càng lên trên càng mau dẫn, gai quặp trở xuống. (mua cao tục đoạn)

Lá tục đoạn mọc đối, không có cuống, lá có gân cách, trên đường gân của mặt dưới có một hàng gai nhỏ cứng, mép lá đa phần có xẻ răng cưa, phiến lá xẻ cách từ 3 – 9 thùy.

Quả tục đoạn là loại quả bế 4 cạnh, dài khoảng 4-5 mm, mặt nhẵn, màu xám trắng.

Hoa tục đoạn có màu trắng, mọc thành cụm hình cầu, mọc trên cuống đầy lông, lá bắc dài 1 – 2 cm.

Bộ phận chính được sử dụng làm dược liệu của cây tục đoạn là rễ cây.

Rễ tục đoạn phát triển mạnh, phình to. Rễ có hình trụ, hơi cong queo, đầu trên to, đầu dưới thuôn nhỏ dần. Dài 8 cm đến 20 cm, đường kính 0,4 cm đến 1 cm. Mặt ngoài màu nâu nhạt đến nâu xám, có nhiều nếp nhăn và rãnh dọc.

Tục đoạn dược liệu

Để làm dược liệu, người ta thường thu hoạch rễ tục đoạn khoảng 1 năm tuổi vì nếu để lâu năm, rễ củ chính thường sẽ bị thối và chỉ còn rễ nhánh. Rễ tục đoạn sau khi thu hoạch về sẽ được rửa sạch, cắt bỏ mẩu thân và rễ con, rồi phơi hoặc sấy khô.

Sau đó rễ tục đoạn khô sẽ được ủ mềm, thái thành từng lát mỏng rồi phơi hoặc sấy khô. Từ tục đoạn thái lát có thể chế biến thành tục đoạn chế rượu hoặc chế muối:

Tục đoạn chế rượu: tẩm đều tục đoạn thái lát với rượu theo tỷ lệ 10kg dược liệu với 1 lít rượu. Ủ trong khoảng 1 giờ sau đó cho lên bếp sao ở nhiệt độ vừa phải đến khi khô.

Tục đoạn chế muối: cứ 10kg tục đoạn thái lát sẽ tẩm với 200g muối. Hòa tan 200g muối với 0,5 lít nước rồi tẩm vào tục đoạn, ủ trong khoảng 0,5-1 giờ. Sau đó cho lên bếp rồi sao ở nhiệt độ vừa phải đến khi khô. (nguyên liệu cao dược liệu)

Tục đoạn có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền, tục đoạn là vị thuốc có tính hơi ấm, vị đắng, ngọt, cay quy kinh vào can và thận.

Tục đoạn tác dụng chính là: bổ can thận, cường gân cốt và an thai.

Vị thuốc tục đoạn thường được dùng trong các trường hợp: đau lưng mỏi gối, gãy xương, đứt gân, phong thấp, đau nhức xương khớp, di tinh, động thai, rong kinh, băng huyết, đới hạ…

Cao tục đoạn, cao khô tục đoạn

Cao tục đoạn là sản phẩm được chế biến từ dược liệu tục đoạn bằng phương pháp nấu cao. Cao khô tục đoạn là chế phẩm cao có dạng bột khô với độ ẩm thấp, chỉ dưới 5%. Ngoài cao khô, còn có một số dạng cao khác là cao lỏng, cao mềm và cao đặc.

Cao khô tục đoạn là dạng cao được ứng dụng nhiều nhất do có thời gian bảo quản kéo dài và có thể sử dụng trong các sản phẩm sức khỏe với nhiều dạng bào chế khác nhau.

Quá trình sản xuất cao khô tục đoạn bao gồm 2 giai đoạn chính:

Giai đoạn 1: tục đoạn sau khi được sơ chế làm sạch, chia nhỏ theo kích thước quy định sẽ được làm ẩm với một lượng dung môi (thường sử dụng dung môi là nước) theo tỷ lệ nhất định sau đó được nấu cao bằng thiết bị chuyên dụng trong khoảng thời gian nhất định. Sau khi nấu cao, bã dược liệu tục đoạn sẽ được lọc bỏ rồi thu lấy dịch cao.

Giai đoạn 2: Sau khi thu được dịch cao tục đoạn, tiếp đến là quá trình cô đặc loại bỏ bớt lượng nước, sau đó sấy phun sương để tạo thành hạt với độ ẩm không quá 5%.

Mua (bán) nguyên liệu cao khô tục đoạn ở đâu?

Trên thị trường Việt Nam, chúng ta có thể mua được cao khô tục đoạn tại các cửa hàng dược liệu, đông y hay các công ty, đơn vị chuyên về cao dược liệu. Để tránh mua phải hàng kém hiệu quả, người tiêu dùng nên chọn mua nguyên liệu cao khô tục đoạn của những đơn vị, công ty cung cấp uy tín, có thương hiệu trên thị trường như Công ty cổ phần hóa dược và công nghệ sinh học Biogreen.

Biogreen là đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm và đã tạo được vị trí vững chắc trên thị trường nguyên liệu dược phẩm, hóa dược, dược liệu và công nghệ sinh học. Lựa chọn những sản phẩm của Biogreen, bạn sẽ hoàn toàn yên tâm bởi vì:

Các sản phẩm của Biogreen đều được nghiên cứu kỹ lưỡng, trải qua quy trình sản xuất nghiêm ngặt, được kiểm tra khắt khe và đảm bảo chất lượng trước khi đến tay khách hàng.

Biogreen luôn chú trọng đầu tư dây chuyền, máy móc hiện đại để sản xuất ra những sản phẩm đạt tiêu chuẩn, tối ưu hiệu suất và sản lượng.

Bài viết khác cùng Box :