1. Giới thiệu
Trong môi trường học đường, đặc biệt ở cấp tiểu học, tình trạng viêm họng và viêm amidan rất phổ biến. Đây là hai bệnh lý thường gặp ở trẻ em do sức đề kháng còn yếu, dễ bị tác nhân vi khuẩn, virus tấn công. Mặc dù được coi là bệnh hô hấp cấp tính thông thường, song nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, viêm họng và viêm amidan có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của trẻ.
Bài viết này sẽ giúp phụ huynh và giáo viên hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng tránh và điều trị viêm họng, viêm amidan để bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ.
Xem thêm: Bí quyết phòng chống sâu răng cho học sinh tiểu học mà 90% phụ huynh chưa biết
2. Viêm họng và viêm amidan là gì?
• Viêm họng: Là tình trạng niêm mạc họng bị viêm nhiễm do tác nhân bên ngoài (virus, vi khuẩn, nấm, dị ứng, môi trường ô nhiễm). Viêm họng có thể xảy ra quanh năm nhưng thường bùng phát mạnh vào thời điểm giao mùa.
• Viêm amidan: Amidan là tổ chức lympho nằm hai bên thành họng, đóng vai trò là “hàng rào miễn dịch” chống lại vi khuẩn, virus xâm nhập qua đường hô hấp. Khi amidan bị viêm, sưng tấy, đỏ hoặc có mủ, đó là tình trạng viêm amidan. Bệnh có thể tái phát nhiều lần, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và học tập của trẻ.
3. Nguyên nhân gây viêm họng và viêm amidan
• Virus: Chiếm tới 70–80% các trường hợp (cúm, sởi, adenovirus…).
• Vi khuẩn: Liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A, tụ cầu, phế cầu… dễ gây biến chứng nguy hiểm.
• Yếu tố môi trường: Khói bụi, ô nhiễm, thay đổi thời tiết đột ngột.
• Thói quen sinh hoạt: Uống nước đá, ăn đồ lạnh, không giữ ấm cổ họng.
• Sức đề kháng yếu: Trẻ em, người già hoặc người có bệnh nền mạn tính.
4. Triệu chứng thường gặp
4.1. Viêm họng
• Đau rát họng, nhất là khi nuốt.
• Ho khan hoặc ho có đờm.
• Sốt nhẹ đến vừa.
• Niêm mạc họng đỏ, sưng.
• Có thể kèm theo chảy mũi, nghẹt mũi.
4.2. Viêm amidan
• Sưng đỏ hai bên amidan, có khi xuất hiện mủ trắng.
• Đau họng dữ dội, khó nuốt.
• Hơi thở có mùi hôi.
• Sốt cao, mệt mỏi, chán ăn.
• Một số trường hợp nặng gây khó thở, ngáy khi ngủ.
5. Biến chứng nếu không điều trị đúng cách
Nhiều phụ huynh có tâm lý chủ quan, nghĩ rằng viêm họng, viêm amidan chỉ là bệnh vặt. Tuy nhiên, việc để bệnh kéo dài hoặc điều trị sai cách có thể dẫn đến:
• Biến chứng tại chỗ: Áp-xe quanh amidan, viêm tai giữa, viêm xoang.
• Biến chứng toàn thân: Thấp tim, viêm cầu thận cấp, viêm khớp.
• Chuyển sang mạn tính: Viêm họng mạn, viêm amidan mạn tính, gây tái phát nhiều lần trong năm, ảnh hưởng học tập và phát triển của trẻ.
6. Cách phòng tránh viêm họng, viêm amidan cho học sinh tiểu học
6.1. Vệ sinh cá nhân và môi trường
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
• Súc miệng bằng nước muối sinh lý hàng ngày.
• Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc khi trời lạnh.
• Giữ lớp học thoáng mát, sạch sẽ, tránh khói bụi.
6.2. Chế độ dinh dưỡng
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, hoa quả tươi giàu vitamin C.
• Hạn chế nước đá, đồ lạnh, đồ cay nóng.
• Uống đủ nước, tránh để cổ họng khô.
6.3. Giữ ấm cơ thể
• Mặc đủ ấm vào mùa lạnh.
• Đặc biệt giữ ấm cổ, ngực, bàn chân khi thời tiết thay đổi.
6.4. Tăng cường sức đề kháng
• Khuyến khích trẻ vận động ngoài trời, tập thể dục.
• Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya.
7. Điều trị viêm họng và viêm amidan
7.1. Nguyên tắc điều trị
• Xác định nguyên nhân (virus hay vi khuẩn) để có hướng điều trị đúng.
• Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh, cần có chỉ định của bác sĩ.
7.2. Điều trị cụ thể
• Trường hợp do virus: Chủ yếu điều trị triệu chứng (giảm đau, hạ sốt, súc miệng nước muối, nghỉ ngơi, uống nhiều nước). Bệnh thường tự khỏi sau 5–7 ngày.
• Trường hợp do vi khuẩn: Cần dùng kháng sinh theo chỉ định y tế. Dùng đúng liều, đủ ngày để tránh kháng thuốc.
• Viêm amidan tái phát nhiều lần: Có thể được chỉ định phẫu thuật cắt amidan, tuy nhiên chỉ áp dụng khi thật cần thiết và trẻ đủ sức khỏe.
7.3. Chăm sóc hỗ trợ tại nhà
• Giữ môi trường sống sạch sẽ, độ ẩm phù hợp.
• Ăn thức ăn mềm, ấm, dễ nuốt.
• Uống mật ong pha nước ấm (trẻ trên 1 tuổi).
• Tránh khói thuốc lá, bụi bẩn.
8. Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?
Phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu:
• Trẻ sốt cao > 38,5°C không hạ.
• Khó thở, khò khè, ngáy nhiều.
• Đau họng kéo dài hơn 1 tuần không giảm.
• Xuất hiện mủ nhiều ở amidan, hạch cổ sưng đau.
9. Kết luận
Viêm họng và viêm amidan tuy phổ biến nhưng không thể coi nhẹ. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng tránh và điều trị đúng cách sẽ giúp phụ huynh, thầy cô và các em học sinh hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng.
Mỗi người cần chủ động trong việc giữ gìn vệ sinh, nâng cao sức đề kháng và đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường. Đó chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe đường hô hấp, tạo điều kiện cho trẻ học tập và phát triển toàn diện.
Xem thêm: Bé Ăn Bị Ói: Nguyên nhân, dấu hiệu & cách xử lý triệt để cho bé

Bài viết khác cùng Box :